بازار‌‌ها
| نام | قیمت (تومان) | قیمت ($) | تغییرات (۲۴h) | حجم معاملات (۲۴h) | تغییرات (۲۴h) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
 اتریوم ETH | 189,085,700 | 1,801.0 | -4.79٪ | 20,682,486,173 $ |  | |
 ریپل XRP | 214,490 | 2.0670 | -5.44٪ | 5,063,054,788 $ |  | |
 سولانا SOL | 12,474,500 | 119.30 | -4.29٪ | 4,852,197,976 $ |  | |
 بایننس کوین BNB | 61,515,640 | 586.5 | -2.88٪ | 1,819,365,301 $ |  | |
 کاردانو ADA | 67,061 | 0.6399 | -4.45٪ | 898,992,135 $ |  | |
 ترون TRX | 24,719 | 0.23360 | -0.83٪ | 637,013,928 $ |  | |
 سویی SUI | 241,038 | 2.2884 | -5.65٪ | 1,250,683,979 $ |  | |
 اولانچ AVAX | 1,901,028 | 18.048 | -6.66٪ | 463,827,179 $ |  | |
 استلار XLM | 27,236 | 0.2565 | -5.26٪ | 228,206,081 $ |  | |
 هدرا HBAR | 16,882 | 0.16028 | -4.84٪ | 336,600,301 $ |  | |
 هایپر لیکویید HYPE | 1,294,173 | 12.28 | -7.18٪ | 115,679,075 $ |  | |
 پولکادات DOT | 414,045 | 3.980 | -4.37٪ | 239,340,259 $ |  | |
 نیر پروتکل NEAR | 257,654 | 2.446 | -7.62٪ | 228,725,390 $ |  | |
 اپتوس APT | 530,032 | 5.058 | -5.58٪ | 144,148,635 $ |  | |
 اینترنت کامپیوتر ICP | 529,883 | 5.030 | -6.7٪ | 82,988,671 $ |  | |
 اتریوم کلاسیک ETC | 1,673,700 | 15.97 | -4.34٪ | 130,253,199 $ |  | |
 وی‌چین VET | 2,252.6 | 0.02165 | -7.94٪ | 59,662,323 $ |  | |
 پالیگان POL | 19,320 | 0.1843 | -7.18٪ | 153,218,251 $ |  | |
 آلگورند ALGO | 18,350 | 0.17634 | -6.06٪ | 106,848,933 $ |  | |
 آربیتروم ARB | 32,339 | 0.3070 | -6.88٪ | 183,973,521 $ |  | |
 اتم ATOM | 441,130 | 4.221 | -3.48٪ | 130,050,734 $ |  | |
 اپتیمیزم OP | 74,466 | 0.707 | -7.74٪ | 176,372,063 $ |  | |
 بلاک استک STX | 60,743 | 0.5767 | -6.37٪ | 51,522,817 $ |  | |
 ایمیوتبل ایکس IMX | 50,743 | 0.4817 | -7.56٪ | 40,281,266 $ |  | |
 ایکس دی سی نتورک XDC | 6,949 | 0.06598 | -4.18٪ | 37,013,900 $ |  |
لیست ارزهای لایه 2 و لایه 1
مقیاسپذیری بلاک چین یعنی حفظ تعادل بین امنیت، تمرکززدایی و سرعت. یکی از مهم‌ترین چالش‌های بلاکچینهای معروف لایه اول (Layer 1 یا L1) مثل بیت کوین و اتریوم هم همین است. یعنی افزایش تعداد کاربران و تراکنشها باعث کاهش سرعت پردازش و افزایش نجومی هزینهها میشود. برای همین هم بلاکچینهای لایه 2 (Layer 2 یا L2) ایجاد شدند.
ملموس‌ترین مثال برای کاربران زمانی‌ست که حین انتقال ارزهای دیجیتال روی بلاک چین های لایه یک، با کارمزد و کندی زیاد مواجه میشوند.
در این صفحه از صرافی راستین، لیست ارزهای لایه اول و لایه دوم اتریوم، بیت کوین، سولانا و بسیاری از پروژه های مهم بلاک چینی را با قیمت لحظه ای بازار مشاهده می‌کنید.
لایههای مختلف در معماری بلاکچین
بلاکچین‌ها بر اساس عملکردشان در چندین لایه سازماندهی میشوند:
- لایه ۰: زیرساخت پایه برای شبکههای بلاکچینی (مانند پروتکل‌های ارتباطی و شبکه‌ای).
- لایه ۱: بلاکچین اصلی که داده‌ها را ذخیره و تراکنشها را پردازش می‌کند.
- لایه ۲: شبکه‌ها و پروتکلهایی که پردازش‌ها را از لایه ۱ خارج کرده و کارایی بلاکچین لایه 1 را بهبود می‌بخشند
- لایه ۳: پروتکل‌های اجماع و امنیت.
- لایه ۴: لایه‌ای که برنامه‌های کاربردی (dApps) روی آن اجرا میشوند.
تمرکز مقیاسپذیری در لایههای ۱ و ۲ است، زیرا این لایه‌ها مستقیما بر سرعت و کارایی پردازش تراکنشها تأثیر می‌گذارند.
بلاکچین لایه اول (Layer 1)
لایه ۱ به بلاکچین اصلی گفته میشود که به‌عنوان پایه و زیربنای یک شبکه عمل می‌کند. این شبکه‌ها وظیفه پردازش و ثبت مستقیم تراکنشها را بر عهده دارند و می‌توانند از طریق ارتقای معماری و تغییر الگوریتم اجماع عملکرد خود را بهبود دهند.
بیت کوین، اتریوم، سولانا، کاردانو، ترون، بیس، تون، سویی، BNB، آوالانچ، پولکادات و اپتوس همگی لایه اول هستند.
ویژگی‌های کلیدی بلاکچینهای لایه اول
- پردازش و ثبت مستقیم تراکنشها روی شبکه اصلی
- مدیریت امنیت و اجماع بهصورت درون‌زنجیره‌ای
- افزایش مقیاسپذیری از طریق ارتقای ساختار و الگوریتم اجماع
بلاکچین لایه دوم (Layer 2)
پروتکل های لایه ۲ روی بلاکچینهای لایه ۱ ساخته میشوند و برای بهبود سرعت پردازش تراکنشها و کاهش هزینه‌های لایه اول خود از تکنیک‌های خاصی مثل رولاپ ها استفاده میکنند.
ویژگی‌های کلیدی بلاکچینهای لایه دوم
- افزایش مقیاسپذیری بدون تغییر در ساختار لایه ۱
- کاهش هزینه‌های گس و افزایش سرعت پردازش تراکنشها
- استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند کانال‌های وضعیت، سایدچین و رول‌آپ‌ها
نمونه‌های بلاکچینهای لایه ۲
- لایتنینگ نتورک (Lightning Network) برای بیتکوین: تراکنش‌های فوری و کم‌هزینه با استفاده از کانال‌های وضعیت خارج از زنجیره.
- پالیگان (Polygon) برای اتریوم: یک زنجیره جانبی (Sidechain) که تراکنش‌های سریع و ارزان را برای dAppها امکان‌پذیر می‌کند.
- آپتیمیزم (Optimism) و آربیتروم (Arbitrum): از رول‌آپ‌های خوشبینانه یا آپتیمیستیک رولاپ (Optimistic Rollups) برای پردازش خارج از زنجیره و کاهش هزینه‌های گس اتریوم استفاده میکنند.
مقایسه بلاکچینهای لایه ۱ و لایه ۲
| ویژگی | لایه 1 | لایه2 |
|---|---|---|
| تعریف | بلاکچین اصلی که تراکنشها را پردازش و ذخیره می‌کند | پروتکلهایی که روی بلاکچین لایه ۱ اجرا میشوند تا عملکرد آن را بهبود دهند |
| مقیاس پذیری | محدودیت در تعداد تراکنشها به دلیل الزامات امنیتی و اجماع | افزایش چشمگیر سرعت پردازش تراکنشها با کاهش فشار بر لایه ۱ |
| هزینه تراکنش | معمولا بالا (به‌ویژه در شبکه‌هایی مانند بیتکوین و اتریوم) | کاهش هزینه‌های گس با پردازش خارج از زنجیره. |
| امنیت | امنیت مستقیم از طریق الگوریتم اجماع بلاکچین | امنیت وابسته به لایه ۱ اما ممکن است نقاط ضعفی داشته باشد |
| نمونه‌ها | یت‌کوین، اتریوم، سولانا، کاردانو | لایتنینگ نتورک، پالیگان، آپتیمیزم، آربیتروم |
انواع راهکار لایه 1
مثال بارز راهکار لایه 1، آپدیتِ مرج (The Merge) اتریوم است که در سال ۲۰۲۲ اجرا شد. این تغییر، مکانیزم اجماع بلاک چین اتریوم را از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) منتقل کرد و منجر به کاهش مصرف انرژی و افزایش مقیاسپذیری شد.
راهکارهای مقیاسپذیری در لایه ۱
- افزایش اندازه بلاک (Block Size): پردازش تعداد بیشتری از تراکنشها در هر بلاک (مانند بیتکوین کش).
- تغییر مکانیزم اجماع: انتقال از PoW به PoS برای کاهش زمان تایید تراکنشها (مانند اتریوم ۲.۰).
- شاردینگ (Sharding): تقسیم شبکه به بخش‌های کوچکتر که بهصورت مستقل پردازش میشوند.
انواع راهکار لایه ۲
مثال بارز راهکار لایه 2، لایتنینگ نتورک بیتکوین است که امکان انجام تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه را بدون نیاز به ثبت مستقیم روی بلاکچین فراهم می‌کند.
انواع راهکارهای لایه ۲
- رول‌آپ‌ها (Rollups): تراکنشها را در خارج از زنجیره جمع کرده و بهصورت یک تراکنش روی لایه ۱ ثبت میکنند. انواع رول آپ ها شامل آپتیمیستیک رولاپ و زی‌کِی رولاپ میشوند.
- Optimistic Rollups: داده‌ها را بدون محاسبه اولیه ذخیره میکنند و تنها در صورت لزوم، محاسبات انجام میشود (مانند آربیتروم و آپتیمیزم).
- ZK Rollups: از اثبات‌های دانش صفر برای پردازش دسته‌ای تراکنشها استفاده میکنند که امنیت و سرعت بالایی دارد (مانند zkSync).
- کانال‌های وضعیت (State Channels): دو طرف می‌توانند بدون نیاز به ثبت همه تراکنشها روی بلاکچین، بهصورت مستقیم تعامل کنند. نمونه: لایتنینگ نتورک برای بیتکوین.
- زنجیره‌های جانبی یا ساید چین‌ها (Sidechains): بلاکچینهای مستقل که به لایه ۱ متصل هستند و پردازش‌های خاصی را انجام می‌دهند. نمونه: پالیگان (Polygon) برای بهبود سرعت و هزینه تراکنش‌های اتریوم.
بهترین لایه دوم های اتریوم
آربیتروم (Arbitrum)
- نوع راهکار: رولآپ خوشبینانه (Optimistic Rollup)
- ویژگی کلیدی: اجرای تراکنشها خارج از زنجیره و ارسال آنها به اتریوم با حداقل کارمزد و تأخیر.
- مزایا: کارمزد پایین‌تر از اتریوم، پشتیبانی از قراردادهای هوشمند بدون تغییر در کد ،توسعه‌یافته توسط Offchain Labs
بسیاری از پروژه‌های DeFi مانند Uniswap و Aave از آربیتروم استفاده میکنند، که آن را به یکی از برترین لایههای دوم تبدیل کرده است.
آپتیمیزم (Optimism)
- نوع راهکار: رولاپ خوشبینانه (Optimistic Rollup)
- ویژگی کلیدی: کاهش هزینه تراکنشها و بهبود سرعت پردازش از طریق پردازش دسته‌ای (Batch Processing).
- مزایا: کاهش هزینه‌های گس تا ۱۰ برابر، امنیت مبتنی بر اتریوم، جذب سرمایه از شرکت‌های بزرگی مانند a16z
پروژه‌هایی مانند Synthetix، Uniswap و Velodrome از آپتیمیزم برای پردازش سریع‌تر تراکنشها استفاده میکنند.
پالیگان (Polygon - Matic)
- نوع راهکار: ساید چین + رول‌اپ‌های خوشبینانه و زی کی (ZK Rollup + Optimistic Rollup)
- ویژگی کلیدی: ترکیبی از چندین فناوری مقیاسپذیری، از جمله رول‌آپ‌های دانش صفر (ZK Rollups) و زنجیره‌های جانبی (Sidechains).
- مزایا: پردازش سریع‌تر از اتریوم، هزینه تراکنش بسیار پایین، پشتیبانی گسترده از dApps و NFTها
پالیگان یکی از پرکاربردترین لایه دوم های اتریوم است که پروژه‌هایی مانند OpenSea، Aave و QuickSwap از آن استفاده میکنند.
لوپرینگ (Loopring)
- نوع راهکار: رولآپ دانش صفر یا زی‌کی (ZK Rollup)
- ویژگی کلیدی: امنیت و حریم خصوصی بالا از طریق اثبات‌های دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs).
- مزایا: امنیت بسیار بالا، کارمزد کم‌تر از رولاپ خوشبینانه، سرعت بالا در پردازش تراکنشها
لوپرینگ بیشتر مناسب صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و پرداخت‌های سریع است.
استارکنت (StarkNet)
- نوع راهکار: رولآپ دانش صفر یا زی‌کی (ZK Rollup)
- ویژگی کلیدی: مقیاسپذیری نامحدود با استفاده از ZK-STARKs برای افزایش سرعت و کاهش هزینهها.
- مزایا: امنیت بالا بدون نیاز به اعتماد، پردازش سریع تراکنشها، پشتیبانی از DeFi و بازی‌های بلاکچینی
استارکنت یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های ZK Rollup را دارد و مورد استفاده پروژه‌هایی مانند Immutable X و dydx است.
مقایسه بهترین لایههای دوم اتریوم
| نام پروژه | نوع راهکار | مزیت کلیدی | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|
| آربیتروم | رول آپ خوشبینانه | کاهش هزینه و افزایش سرعت | دیفای و dApps |
| آپتیمیزم | رول آپ خوشبینانه | پردازش دسته‌ای و کم هزینه | قرارداهای هوشمند |
| پالیگان | ساید چین و زی‌کی رول آپ | ترکیب چندین فناوری مقیاسپذیری | NFT و بازی‌ها |
| لوپرینگ | زی‌کی رولآپ | امنیت و پردازش سریع تراکنشها | صرافی‌های غیرمتمرکز |
| استارکنت | زی‌کی رول آپ | مقیاسپذیری بالا با ZK-STARKs | دیفای و بازی‌های بلاکچینی |
جمع‌بندی: کدام لایه ۲ را انتخاب کنیم؟
- اگر به سرعت و هزینه پایین نیاز دارید: آربیتروم و آپتیمیزم
- اگر به NFT و گیمینگ بلاکچینی علاقه دارید: پالیگان
- اگر امنیت و حریم خصوصی برای شما مهم است: لوپرینگ و استارکنت
بهترین لایه دوم های بیت کوین
در ادامه با بهترین پروژه‌ها و ارزهای لایه دوم بیت کوین آشنا می‌شوید.
لایتنینگ نتورک (Lightning Network)
- نوع راهکار: کانال وضعیت (State Channels)
- ویژگی کلیدی: انجام تراکنشها بهصورت خارج از زنجیره (Off-Chain) و ثبت نهایی روی بیتکوین.
- مزایا:پردازش تقریبا آنی تراکنشها، کاهش کارمزدها تا نزدیک به صفر، حفظ امنیت با بهره‌گیری از بلاکچین بیتکوین
لایتنینگ نتورک مناسب پرداخت‌های خرد و روزمره با BTC است. این لایه دوم باعث میشود بیتکوین به‌عنوان یک روش پرداخت واقعی قابل استفاده باشد.
استاکس (Stacks)
- نوع راهکار: زنجیره جانبی یا ساید چین (Sidechain)
- ویژگی کلیدی: امکان اجرای قراردادهای هوشمند روی بیتکوین بدون تغییر در شبکه اصلی.
- مزایا: افزودن قابلیت DeFi و NFT به بیتکوین،امنیت بالا با استفاده از مکانیزم اثبات انتقال (Proof of Transfer - PoX)، امکان اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) روی بیتکوین
استاکس بیتکوین را از یک سیستم پرداخت صرفا دیجیتال به یک اکوسیستم قراردادهای هوشمند و دیفای تبدیل می‌کند.
روتاستاک (Rootstock - RSK)
- نوع راهکار: سایدچین + قراردادهای هوشمند
- ویژگی کلیدی: اجرای قراردادهای هوشمند سازگار با اتریوم (EVM-Compatible) روی بیتکوین.
- مزایا: پشتیبانی از برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، امنیت بالای بیتکوین در کنار قابلیت قراردادهای هوشمند، سرعت بالاتر در پردازش تراکنشها
روتاستاک مناسب توسعه‌دهندگانی است که می‌خواهند dAppهای خود را روی بیتکوین اجرا کنند.
اوردرینالز (Ordinals)
- نوع راهکار: Inscription (حکاکی داده‌ها روی ساتوشی‌ها)
- ویژگی کلیدی: امکان ذخیره NFT و داده‌های دیجیتالی روی بیتکوین بدون نیاز به زنجیره‌های جانبی.
- مزایا: استفاده مستقیم از بلاکچین بیتکوین بدون نیاز به لایه دوم سنتی، امنیت بالای داده‌ها و NFTها روی شبکه بیتکوین، رشد اکوسیستم بیتکوین در حوزه هنر دیجیتال و دارایی‌های توکنیزه‌شده
اوردرینالز بیتکوین را از یک سیستم پرداخت به یک شبکه بلاکچینی چندمنظوره تبدیل می‌کند.
مانیبات (Money On Chain - MOC)
- نوع راهکار: DeFi on Bitcoin (امور مالی غیرمتمرکز روی بیتکوین)
- ویژگی کلیدی: ایجاد استیبل‌کوین غیرمتمرکز با پشتوانه بیتکوین.
- مزایا: راهکاری غیرمتمرکز برای استیبل‌کوین بدون نیاز به نهاد مرکزی، افزایش نقدینگی در اکوسیستم بیتکوین، امکان استفاده از بیتکوین در قراردادهای هوشمند
مانیبات مناسب سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند از نوسانات بیتکوین در امان باشند اما همچنان از آن در تراکنش‌های دیفای استفاده کنند.
مقایسه بهترین لایههای دوم بیتکوین
| نام پروژه | نوع راهکار | مزیت کلیدی | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|
| لایتنینگ نتورک | کانال وضعیت | تراکنش‌های سریع و کم هزینه | پرداخت‌های خرد و روزمره |
| استاکس | سایدچین | اجرای قرارداهای هوشمند روی بیت کوین | دیفای،NFT و dApps |
| روت استاک | سایدچین | سازگاری با EVM برای توسعه dApps | دیفای |
| اوردینالز | اینسکریپشن‌ها (Inscriptions) | ذخیره داده‌ها و NFT روی بیتکوین | هنر دیجیتال و توکن‌سازی مالکیت |
جمع‌بندی: کدام لایه ۲ بیتکوین را انتخاب کنیم؟
- اگر به پرداخت‌های سریع و کم‌هزینه نیاز دارید: لایتنینگ نتورک
- اگر به قراردادهای هوشمند و DeFi علاقه دارید: استاکس و روتاستاک
- اگر به NFT و ذخیره داده‌ها روی بیتکوین علاقه دارید: اوردرینالز
- اگر به استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بیتکوین نیاز دارید: مانیبات
سوالات متداول
بلاکچین لایه ۱ چیست؟
شبکههای اصلی مانند بیت کوین و اتریوم که تراکنشها را پردازش و ذخیره میکنند.
بلاکچین لایه ۲ چیست؟
پروتکلهایی که روی بلاکچین لایه ۱ اجرا میشوند تا سرعت را افزایش داده و هزینهها را کاهش دهند.
تفاوت اصلی لایه ۱ و لایه ۲ چیست؟
لایه ۱ شبکه پایه است، درحالیکه لایه دومها برای بهبود عملکرد لایه اول ساخته میشود.
رولآپ چیست و چه کاربردی دارد؟
تکنیکی در بلاکچین های لایه ۲ برای جمعآوری تراکنشها و ارسال آنها به لایه ۱ بهصورت فشرده.
بهترین لایه دوم های اتریوم کداماند؟
آربیتروم، آپتیمیزم، پالیگان، لوپرینگ، استارکنت.
بهترین لایه دوم های بیت کوین کداماند؟
لایتنینگ نتورک، استاکس، مرلین چین، روتاستاک، اوردرینالز، مانیبات.
آیا بلاکچینهای لایه ۲ امنیت کافی دارند؟
بله، اما امنیت آنها به لایه ۱ وابسته است و ممکن است برخی نقاط ضعف داشته باشند.
می‌توان دارایی‌ها را بین لایه ۱ و لایه ۲ جابجا کرد؟
بله، اما بسته به شبکه، فرآیند آن ممکن است متفاوت باشد و به پل‌های بلاکچینی (Bridge) نیاز داشته باشد.
نمونه‌هایی از بلاکچینهای لایه ۱ کدامند؟
بیت کوین، اتریوم، سولانا، کاردانو، بیس، تون، سویی، BNB، آوالانچ، پولکادات، اپتوس و ... بلاک چین لایه اول محسوب میشوند.
لایههای بلاکچین چه هستند؟
لایه ۰ (زیرساخت پایه)، لایه ۱ (بلاکچینهای اصلی)، لایه ۲ (افزایش مقیاسپذیری)، لایه ۳ (ابزارهای تعامل و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز).