بازار‌‌ها
| نام | قیمت (تومان) | قیمت ($) | تغییرات (۲۴h) | حجم معاملات (۲۴h) | تغییرات (۲۴h) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
 هایپر لیکویید HYPE | 3,693,590 | 40.38 | + 7.8% | 276,823,150 $ |  | |
 چین‌لینک LINK | 1,243,000 | 13.61 | + 4.99% | 435,053,452 $ |  | |
 اولانچ AVAX | 1,707,100 | 18.69 | + 7.74% | 382,640,943 $ |  | |
 یونی‌سواپ UNI | 673,970 | 7.379 | + 12.1% | 707,116,835 $ |  | |
 آوه AAVE | 25,280,600 | 276.6 | + 5.57% | 482,570,866 $ |  | |
 او کی بی OKB | 4,678,961 | 50.84 | + 2.05% | 6,603,575 $ |  | |
 بلاک استک STX | 64,595 | 0.7019 | + 9.73% | 33,762,930 $ |  | |
 تتا THETA | 67,198 | 0.7302 | + 10.85% | 22,747,039 $ |  | |
 اینجکتیو پروتکل INJ | 1,062,343 | 11.54 | + 11.54% | 134,370,421 $ |  | |
 گراف GRT | 8,113 | 0.08817 | + 9.2% | 34,783,761 $ |  | |
 اوندو فایننس ONDO | 73,533 | 0.7991 | + 5.98% | 113,709,256 $ |  | |
 برا چین BERA | 163,487 | 1.776 | + 9.11% | 34,873,209 $ |  | |
 لیدو دائو LDO | 71,008 | 0.7716 | + 9.21% | 87,376,440 $ |  | |
 تزوس XTZ | 50,760 | 0.5555 | + 6.03% | 16,267,148 $ |  | |
 میکر MKR | 182,206,241 | 1,980 | + 6.77% | 59,811,003 $ |  | |
 تورچین RUNE | 128,354 | 1.394 | + 5.82% | 57,347,464 $ |  | |
 کور دائو CORE | 48,726 | 0.5295 | + 5.86% | 16,984,651 $ |  | |
 کانفلاکس CFX | 7,193 | 0.07817 | + 5.94% | 24,445,406 $ |  | |
 پندل PENDLE | 327,067 | 3.554 | + 7.01% | 49,508,314 $ |  | |
 سولیر LAYER | 60,534 | 0.6578 | + 4.9% | 29,787,824 $ |  | |
 گنوسیس GNO | 10,387,354 | 112.8 | + 5.77% | 4,663,300 $ |  | |
 سینتتیکس SNX | 55,673 | 0.6049 | + 8.33% | 11,073,505 $ |  | |
 بایو پروتکل BIO | 5,239 | 0.05694 | + 13.22% | 20,146,309 $ |  | |
 سیف SAFE | 38,339 | 0.4166 | + 8.99% | 9,513,025 $ |  | |
 بابیلون BABY | 4,686 | 0.05092 | + 11.82% | 14,767,089 $ |  |
دیفای چیست؟
اصطلاح دیفای ارز دیجیتال از ترکیب دو کلمه decentralized به معنی غیرمتمرکز و finance به معنی امور مالی به وجود آمده است. دیفای به کمک فناوری بلاک چین، در پی حذف واسطه‌ها و تمرکززدایی از امور مالی سنتی بشر است. در این جهان خبری از پر کردن فرم‌های بانکی و صف‌های انتظار طولانی برای تایید تراکنش‌ها یا وام نیست.
در تعریف کلی، دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز، به بخشی از پروتکلها و دارایی‌های مبتنی بر بلاک چین اشاره دارد که خدمات مالی مختلف خود را بدون نیاز به واسطه‌های مالی ارائه می‌دهند. خدمات مختلف پروژههای حوزه دیفای، از طریق برنامههای غیرمتمرکز (dApps) اجرایی میشود. خدماتی مانند وامدهی، معامله و مدیریت دارایی‌ها به صورت کاملاً همتا به همتا. اصطلاح DeFi طیف گسترده‌ای از ابزارهای مالی مبتنی بر بلاک چین را در بر می گیرد. مثلا برای انجام و تسهیل معاملات همتا به همتا، از صرافی های غیرمتمرکز (DEX) استفاده میشود.
ارزهای دیفای چیست؟
به توکنهای بومی پروژههای بخش دیفای در کریپتو، ارزهای دیفای می‌گویند. در این صفحه از صرافی راستین، قیمت لحظه ای بهترین توکن های حوزه دیفای را مشاهده می‌کنید.
تاریخچه دیفای (DeFi)
دیفای از نظر مفهومی از زمان راه‌اندازی بیت‌کوین در سال 2009 آغاز شد، زیرا بیت‌کوین بسیاری از ویژگی‌های غیرمتمرکز مالی را در خود جای داده است. با این حال، شکل‌گیری دیفای به عنوان یک اکوسیستم مستقل و پرکاربرد، در سال‌های بعدی و به تدریج صورت گرفت.
نقاط عطف مهم در تاریخچه دیفای
2009: آغاز با بیت‌کوین
بیت‌کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز، پایه‌گذار ایده سیستم مالی غیر متمرکز بود. هرچند بیت‌کوین بیشتر به‌عنوان ذخیره ارزش و سیستم پرداخت شناخته میشود، اما از نظر اصول غیرمتمرکز بودن، ریشه دیفای محسوب میشود.
2017: ظهور پروتکل‌های اولیه دیفای
پس از توسعه بلاک چین‌های پیشرفته‌تر مانند اتریوم، پروتکل‌های دیفای نظیر MakerDAO و Compound Finance معرفی شدند. این پلتفرمها قابلیت‌هایی مانند وامدهی، استقراض، و ایجاد استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز را فراهم کرده و مفهوم دیفای را گسترش دادند.
2020: رونق دیفای
سال 2020 را می‌توان نقطه عطف دیفای نامید. این سال شاهد رشد چشمگیر تعداد پروژههای دیفای و جذب سرمایه‌گذاری‌های عظیم بود. ظهور استراتژی‌های جدیدی مانند ییلد فارمینگ (Yield Farming)، که امکان کسب سود از طریق ارائه نقدینگی و مشارکت در پروتکلها را فراهم می‌کرد، به محبوبیت دیفای کمک زیادی کرد.
کاربردهای رایج دیفای
دیفای در ابتدا با هدف ارائه خدمات مالی مانند وامدهی و بانکداری به افراد بدون دسترسی به این خدمات ایجاد شد، اما اکنون به صنعتی بزرگ و متنوع تبدیل شده است. کاربردهای پایه دیفای شامل عناوین زیر هستند.
وامدهی: قرض دادن ارزهای دیجیتال و کسب سود آنی.
گرفتن وام: دریافت وام بدون نیاز به مراحل پیچیده و وثیقه.
معامله: خرید و فروش ارزهای دیجیتال به صورت همتا به همتا.
پس‌انداز: ذخیره ارزهای دیجیتال و کسب نرخ سود بهتر نسبت به بانک‌ها.
معاملات مشتقه: شرط‌بندی روی ارزش دارایی‌ها با قراردادهای فیوچرز و آپشن.
موارد زیر برخی از کاربردهای محبوب دیفای امروزی هستند.
مبادلات غیرمتمرکز: پلتفرم‌هایی مانند یونی سواپ (Uniswap) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) امکان تبادل مستقیم ارزهای دیجیتال را بین کاربران فراهم می‌کنند.
ارائه نقدینگی: کاربران با قرار دادن دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی به تامین نقدینگی برای معاملات کمک کرده و از این طریق سود دریافت می‌کنند.
وامدهی و ییلد فارمینگ: کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را در استخرهای وامدهی قرار داده و سود کسب کنند. وام‌های سریع (Flash Loans) نیز بدون نیاز به وثیقه ارائه میشوند.
شرط‌بندی و بازارهای پیشبینی: پلتفرم‌هایی مانند پلی مارکت (Polymarket) امکان شرط‌بندی روی نتایج رویدادها و پیشبینی آینده را فراهم می‌کنند.
NFTها: بازار توکنهای غیرقابل تعویض همچنان محبوب است. دیفای بستری برای تجارت و نگهداری این نوع دارایی‌ها فراهم می‌کند.
سازوکار دیفای
پروژه های دیفای برای فراهم آوردن امکان تعامل کاربران با سیستم‌های مالی غیر متمرکز، از برنامههای غیرمتمرکز (Decentralized Apps یا dApps) استفاده می‌کنند. بلاک چین اتریوم یکی از بسترهای پرطرفدار برای ایجاد و توسعه برنامههای غیرمتمرکز است. دیفای با استفاده از سه جزء کلیدیِ بلاک چین، ارزهای دیجیتال و قراردادهای هوشمند عمل می‌کند.
بلاکچین
بلاکچین بستری شفاف و توزیع‌شده برای ثبت تمامی داده‌های مربوط به برنامههای غیرمتمرکز (dApps) فراهم می‌کند.
- نودها (Nodes):
شبکه بلاکچین توسط شرکت‌کنندگانی به نام نودها یا گره‌ها مدیریت میشود. این نودها، که در سراسر جهان پراکنده‌اند، وظایفی مانند ذخیره‌سازی و اعتبارسنجی تراکنش‌ها و داده‌های قراردادهای هوشمند را انجام می‌دهند.
- ساخت dApps روی بلاکچین‌های موجود:
بیشتر برنامههای دیفای روی بلاکچین‌های بزرگ موجود مانند اتریوم، سولانا، پولکادات و کاردانو ساخته میشوند. این کار زمان و هزینه ایجاد بلاک چین جدید را کاهش داده و امنیت بیشتری ارائه می‌دهد.
ارزهای دیجیتال
برای عملکرد درست dAppها، ارزهای دیجیتال بومی بلاک چین‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کنند.
- پرداخت کارمزدها
کاربران برای انجام فعالیت‌های مرتبط با dApp، کارمزدهایی را به صورت ارز دیجیتال بومی بلاکچین پرداخت می‌کنند.
مثال: در شبکه اتریوم پرداخت کارمزدها با اتر (ETH) و در کاردانو با آدا (ADA) انجام میشود.
- توکنهای حاکمیتی (Governance Tokens)
این نوع ارزها به کاربران اجازه مشارکت در مدیریت پروتکل و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک شبکه را هم می‌دهند.
قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی خودکار هستند که بدون واسطه انسانی وظایف را انجام می‌دهند.
- طرزکار:
کد قراردادهای هوشمند روی بلاک چین ذخیره شده د ودر صورت تحقق شرایط از پیش تعریف‌شده؛ به‌طور خودکار اجرا میشوند.
مثال: کاربر می‌تواند رمزارز خود را در یک قرارداد هوشمند قفل و وام دریافت کند. پس از بازپرداخت وام و کارمزد، دارایی‌های قفل‌شده آزاد میشوند.
- ماشین مجازی (Virtual Machine):
بلاکچین‌هایی مانند اتریوم برای اجرای قراردادهای هوشمند از ماشین‌های مجازی استفاده می‌کنند. این ماشین‌ها تضمین می‌کنند که تراکنش‌ها مطابق با قوانین پروتکل اجرا شوند.
مثال عملی دیفای: پروژه دای (DAI)
برنامه DAI یکی از نمونه‌های موفق دیفای است
- کاربران می‌توانند رمز ارزهای خود (مانند ETH) را به عنوان وثیقه در قرارداد هوشمند قفل کنند.
- این وثیقه به آنها اجازه می‌دهد توکنهای DAI جدید دریافت کنند.
- کاربران می‌توانند برای کسب سود این توکنها را معامله یا در پلتفرمهای دیگر دیفای استفاده کنند.
- در زمان بازپرداخت وام و کارمزد، دارایی‌های قفل‌شده آزاد میشوند.
مزایای دیفای
- دسترسی جهانی: امکان استفاده از خدمات مالی برای هر فرد در هر نقطه از جهان با دسترسی به اینترنت.
- شفافیت: تمام تراکنش‌ها در بلاکچین ثبت میشوند و برای همه قابل مشاهده هستند.
- امنیت: استفاده از رمزنگاری و ذخیره دارایی‌ها در کیف پول‌های شخصی، ریسک تقلب و هک را کاهش می‌دهد.
- نوآوری و تعامل‌پذیری: قابلیت انتقال و تعامل بین پلتفرمهای مختلف دیفای باعث گسترش خدمات و فرصت‌های مالی جدید میشود.
- فرصت‌های درآمدی: از طریق ییلد فارمینگ، استیکینگ و مشارکت در استخرهای نقدینگی می‌توان درآمد غیرفعال کسب کرد.
چالش‌ها و معایب دیفای
- پیچیدگی: درک مفاهیم دیفای برای کاربران جدید وغیرتکنیکال دشوار است.
- ریسک قراردادهای هوشمند: وجود باگ در قراردادهای هوشمند می‌تواند منجر به از دست رفتن دارایی‌ها شود.
- نوسان قیمت: وابستگی دیفای به ارزهای دیجیتال با نوسانات شدید، ریسک بالایی ایجاد می‌کند.
- عدم قطعیت قانونی:
- نبود چارچوب‌های قانونی مشخص، ابهاماتی در مورد تطابق با قوانین ایجاد می‌کند.
- مقیاس‌پذیری و هزینه‌ها:
- شبکه‌های بلاکچین مانند اتریوم در زمان ترافیک بالا با هزینه‌های سنگین تراکنش مواجه میشوند.
تفاوت دیفای با سیفای (CeFi)
سیفای (Centralized Finance) به معنای امور مالی متمرکز و همانطور که از نامش پیداست، تفاوت‌های عمده ای با دیفای دارد.
- کنترل:
- در دیفای کاربران مالک دارایی‌های خود هستند، در حالی که در سیفای واسطه‌ها دارایی‌ها را مدیریت می‌کنند.
- شفافیت:
- تراکنش‌های دیفای عمومی و قابل تایید هستند، اما سیفای شفافیت کمتری دارد.
- دسترسی:
- دیفای بدون نیاز به احراز هویت برای همه باز است، اما سیفای نیازمند مراحل احراز هویت و تایید مدارک هویتی است.
- واسطه‌ها:
- دیفای واسطه‌ها را حذف می‌کند، اما سیفای به آنها وابسته است.
- قوانین:
- سیفای تحت قوانین و مقررات فعالیت می‌کند، اما دیفای هنوز تحت چهارچوب‌های قانونی مشخصی قرار ندارد.
بهترین ارزهای دیفای
مانند سایر دسته‌بندی ارزهای دیجیتال، بهترین ارزهای دیفای را نیز از نظر ارزش بازار رتبه‌بندی و مقایسه می‌کنند. از بهترین ارزهای حوزه دیفای می‌توان به آوه (AAVE)، آوالانچ (AVAX)، چین لینک (LINK)، هدرا (HBAR)، دای (DAI)، یونی سواپ (UNI)، مانترا (OM)، اتنا (ENA)، استکس (STX) و فانتوم (FTM) اشاره کرد.
آینده ارزهای دیفای
دیفای به‌عنوان یکی از نوآورانه‌ترین بخش‌های دنیای بلاکچین، پتانسیل رشد و توسعه قابل‌توجهی در آینده دارد. آینده دیفای و ارزهای این حوزه به چگونگی تغییر جنبه‌های زیر بستگی دارد.
1. رشد مستمر
دیفای در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و این روند احتمالا ادامه خواهد یافت. با افزایش آگاهی عمومی و پذیرش گسترده‌تر، دیفای می‌تواند به یکی از اجزای اصلی سیستم مالی جهانی تبدیل شود.
2. ادغام با سیستم‌های مالی سنتی
یکی از احتمالات آینده، ترکیب سیستم‌های مالی سنتی و دیفای است. این ادغام می‌تواند به ایجاد یک سیستم مالی جامع‌تر و کارآمدتر منجر شود که از مزایای هر دو نوع متمرکز و غیرمتمرکز بهرهمند باشد.
3. مقیاس‌پذیری و تعامل‌پذیری بهتر
چالش‌های فعلی دیفای در مقیاس‌پذیری و تعامل‌پذیری به‌طور مداوم در حال رفع شدن هستند.
- راه‌حل‌های لایه 2: بهبود سرعت و کاهش هزینه‌ها.
- پل‌های زنجیره‌ای (Cross-Chain Bridges): امکان انتقال دارایی و داده بین بلاکچین‌های مختلف برای ارتقای تجربه کاربری.
4. توسعه قوانین و مقررات
با افزایش محبوبیت دیفای، دولت‌ها و نهادهای قانونی در حال تدوین چهارچوب‌های قانونی برای تنظیم این حوزه هستند.
- حمایت از مصرف‌کنندگان: قوانین برای محافظت از کاربران در برابر ریسک‌ها و کلاهبرداری‌ها.
- مبارزه با پول‌شویی (AML): شفافیت بیشتر برای جلوگیری از استفاده غیرقانونی از دیفای.
- چالش‌ها: ممکن است برخی قوانین سختگیرانه باعث محدود شدن نوآوری شوند.
سوالات متداول
دیفای چیست؟
دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز، یک سیستم مالی مبتنی بر بلاک چین است که خدماتی مانند وامدهی، معامله و مدیریت دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه‌های مالی ارائه می‌دهد. این خدمات از طریق برنامههای غیرمتمرکز (dApps) اجرا میشوند.
معنی ارزهای دیفای چیست؟
ارزهای دیفای، توکنهای بومی پروژههای این حوزه هستند که برای پرداخت کارمزد، مدیریت پروتکلها و مشارکت در خدمات مالی استفاده میشوند. این توکنها نقش کلیدی در عملکرد پلتفرمهای دیفای دارند.
تفاوت دیفای و سیفای چیست؟
دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) سیستمی شفاف و بدون واسطه است که نیازی به احراز هویت ندارد، در حالی که سیفای (امور مالی متمرکز) به واسطه‌ها وابسته بوده، شفافیت کمتری دارد و تحت قوانین و مقررات سنتی فعالیت می‌کند.
کاربردهای دیفای چه هستند؟
دیفای برای وامدهی، استقراض، مبادلات غیرمتمرکز، سرمایهگذاری از طریق ییلد فارمینگ، پیشبینی قیمت و خرید و فروش NFT استفاده میشود. این کاربردها در برنامههای غیرمتمرکز (dApps) مبتنی بر بلاک چین مربوط به هر پروژه انجام میشوند.
بهترین ارزهای دیفای کدامند؟
برخی از بهترین ارزهای دیفای از نظر مارکت کپ شامل آوه (AAVE)، آوالانچ (AVAX)ف چین لینک (LINK) یونی سواپ (UNI)، دای (DAI) و هدرا (HBAR) هستند که در بین پروژههای موفق دیفای قرار دارند.
آیا اتریوم یک ارز دیفای است؟
خیر، اتریوم یک کوین یا پروژه دیفای نیست. اتریوم خود یک بلاکچین لایه 1 است که امکان اجرای امن و تایید قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. ارز دیجیتال بومی آن، اتر (ETH)، به اجرای کارآمد شبکه کمک می‌کند. بیشتر پروژههای دیفای dAppsهای خود را با این بلاک چین ایجاد می‌کنند.
چگونه از دیفای استفاده کنیم؟
برای استفاده از خدمات دیفای باید از برنامههای غیرمتمرکز (dApps) آنها استفاده کنید. با ایجاد یک کیف پول دیجیتال و اتصال به این پلتفرمها، میتوانید از خدمات مالی غیرمتمرکز حوزه دیفای بهرهمند شوید.