بازار‌‌ها
| نام | قیمت (تومان) | قیمت ($) | تغییرات (۲۴h) | حجم معاملات (۲۴h) | تغییرات (۲۴h) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
 کوانتوم رزیستنت لجر QRL | 60,974 | 0.5707 | -2.32٪ | 57,073 $ |  | |
 بیت تنسور TAO | 20,288,558 | 189.9 | -14.36٪ | 135,745,821 $ |  | |
 اینترنت کامپیوتر ICP | 491,624 | 4.601 | -8.94٪ | 81,052,462 $ |  | |
 رندر RENDER | 301,168 | 2.818 | -10.51٪ | 88,181,781 $ |  | |
 فایل‌کوین FIL | 256,494 | 2.400 | -10.44٪ | 180,249,695 $ |  | |
 تتا THETA | 74,995 | 0.7019 | -9.31٪ | 35,507,044 $ |  | |
 گراف GRT | 7,877 | 0.07373 | -9.98٪ | 43,383,517 $ |  | |
 جسمی JASMY | 979.7 | 0.009170 | -9.64٪ | 66,936,087 $ |  | |
 آیوتا IOTA | 15,592 | 0.1459 | -11.72٪ | 27,473,459 $ |  | |
 آروِیو AR | 563,274 | 5.272 | -6.83٪ | 46,366,497 $ |  | |
 آکاش نتورک AKT | 103,374 | 0.967 | -10.92٪ | 10,342,211 $ |  | |
 والروس WAL | 47,263 | 0.4423 | -15.77٪ | 93,448,725 $ |  | |
 لایو پیر LPT | 418,679 | 3.918 | -9.4٪ | 21,131,088 $ |  | |
 تتا فیوئل TFUEL | 3,183 | 0.02979 | -11.61٪ | 5,092,871 $ |  | |
 آیوتکس IOTX | 1,953.1 | 0.01828 | -4.47٪ | 14,947,537 $ |  | |
 شبکه گولم GLM | 23,847 | 0.2232 | -8.5٪ | 17,336,356 $ |  | |
 آی آو نت IO | 60,859 | 0.569 | -9.45٪ | 34,235,771 $ |  | |
 انکر ANKR | 1,628.3 | 0.01524 | -7.01٪ | 20,970,391 $ |  | |
 سیا کوین SC | 286.2 | 0.002679 | -7.87٪ | 21,814,511 $ |  | |
 ورلد موبایل توکن WMTX | 17,718 | 0.1658 | -12.98٪ | 14,857,702 $ |  | |
 ای تی اچ ATH | 2,855 | 0.02672 | -13.78٪ | 40,688,016 $ |  | |
 فلاکس FLUX | 21,279 | 0.1991 | -8.31٪ | 13,996,813 $ |  | |
 دسترا نتورک DSYNC | 13,337 | 0.1248 | -10.69٪ | 2,347,128 $ |  | |
 لیسک LSK | 46,184 | 0.4322 | -2.07٪ | 15,798,541 $ |  | |
 استورج STORJ | 24,689 | 0.2310 | -7.27٪ | 24,677,811 $ |  |
دپین (DePIN) چیست؟
همانطور که در حوزه دیفای، برای تمرکززدایی از امور مالی از فناوری بلاک چین استفاده شد؛ حوزه دپین (DePIN) یا زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (Decentralized physical infrastructure networks) با اتصال دنیای فیزیکی و دیجیتال به یکدیگر، قدرت ساخت و مدیریت زیرساختهای فیزیکی را به افراد جامعه می‌دهد.
دپین برای مدیریت و راه‌اندازی زیرساختهای فیزیکی از فناوری بلاکچین و توکن‌های دیجیتال استفاده میکند. این زیرساختهای فیزیکی میتوانند هر چیزی باشند. مثل پنل‌های خورشیدی در حوزه انرژی، دستگاههای هاتاسپات برای اشتراک اینترنت، فضای خالی هارد دیسک برای ذخیرهسازی داده‌ها و غیره. هدف دپین سپردن مالکیت و کنترل زیرساختهای فیزیکی به دست افراد عادی است، نه شرکت‌های متمرکز.
یک مثال ساده برای درک دپین
فرض کنید می‌خواهید اینترنت وای‌فای خود را به دیگران ارائه داده و در عوض آن کسب درآمد کنید. در سیستم سنتی، این کار فقط توسط شرکت‌های بزرگ مثل ایرانسل یا همراه‌اول انجام میشود و شما فقط به عنوان مشتری از آنها سرویس می‌گیرید. اما در دنیای دپین می‌توانید بخشی از یک شبکه‌ی غیرمتمرکز باشید. چطوری؟ مثلا با خرید و نصب یک هاتاسپات (Hotspot) می‌توانید اینترنت خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و هم‌زمان داده‌های دستگاههای دیگر(مثل سنسورهای اینترنت اشیا) را دریافت و پاداش بگیرید. کاری که پروژه معروف هلیوم پیاده‌سازی کرد.
کاربران در ازای هر بار انتقال داده و ارائه اینترنت، به عنوان پاداش توکن‌های قابل خرید و فروش HNT دریافت میکنند.
مزایای کلی دپین
- غیرمتمرکز بودن: نیازی به شرکت‌های بزرگ واسطه نیست.
- درآمدزایی: افراد عادی میتوانند با مشارکت در شبکه کسب درآمد کنند.
- شفافیت: همه‌چیز روی بلاکچین ثبت شده و قابل ردیابی است.
فناوری DePIN چگونه کار میکند؟
۱. بلاکچین
- ایجاد دفتر کل شفاف و تغییرناپذیر برای ثبت تمام تراکنش‌ها
- جلوگیری از تقلب و سوءاستفاده از طریق مکانیزم‌های غیرمتمرکز
۲. قراردادهای هوشمند
- اتوماسیون فرآیندها (مانند پرداخت‌ها و تخصیص منابع) بدون نیاز به واسطه
- اجرای خودکار توافقات بر اساس شرایط از پیش تعیین‌شده
۳. توکن‌ها و مشوق‌های اقتصادی
- پاداش‌دهی به مشارکت‌کنندگان در ازای تامین منابع و خدمات
- ایجاد اکوسیستم اقتصادی پایدار با امکان خرید، فروش و مبادله توکن‌ها
انواع دپین (DePIN): شبکههای منابع فیزیکی و دیجیتال
حوزه دپین به دو دسته اصلی PRN و DRN تقسیم میشود.
۱. شبکههای منابع فیزیکی (PRNs - Physical Resource Networks)
این دسته شامل پروژههایی است که برای ایجاد زیرساختهای غیرمتمرکز، از منابع فیزیکی کاربران استفاده میکنند.
- هلیوم نتورک (Helium Network): کاربران با نصب دستگاههای هات اسپات، پوشش شبکه IoT را گسترش داده و توکن HNT دریافت میکنند.
- فایل کوین (Filecoin): کاربران فضای ذخیرهسازی اضافه خود را به شبکه ارائه داده و در ازای آن توکن FIL دریافت میکنند.
۲. شبکههای منابع دیجیتال (DRNs - Digital Resource Networks)
این دسته بر استفاده از منابع دیجیتال مانند قدرت پردازش، داده و محتوای دیجیتال تمرکز دارد.
گولم نتورک (Golem Network): کاربران قدرت پردازشی مازاد خود را برای انجام محاسبات پیچیده اجاره میدهند و توکن GLM دریافت میکنند.
لایو پیپر(Livepeer): کاربران قدرت پردازشی خود را برای پردازش ویدئو ارائه داده و توکن LPT دریافت میکنند.
پروژههای معروف دپین
- هلیوم (Helium): شبکه‌ی غیرمتمرکز برای اینترنت اشیا (IoT).
- فایل کوین(Filecoin): شبکه‌ی غیرمتمرکز برای ذخیرهسازی داده‌ها.
- پاور لجر (PowerLedger): شبکه‌ی غیرمتمرکز برای تبادل انرژی.
کاربردهای حوزه دپین
دپین امکان مدیریت اشتراکی یا غیرمتمرکز تمام زیرساختهای فیزیکی را ممکن میکند. تبدیل این زیرساخت‌ها به شبکههای غیرمتمرکز هم به کمک فناوری بلاکچین و توکن‌های دیجیتال انجام میشود. نکته مهم اینجاست که تمام افراد عادی اجازه مدیریت و بهره‌برداری از این شبکههای غیرمتمرکز را دارند. این مدل، آینده‌ی اقتصاد مشارکتی و مدیریت منابع رو متحول میکند.
۱. شبکههای ارتباطی
- اینترنت وای‌فای: مثلا پروژههایی مثل هلیوم (Helium) که از دستگاههای هاتاسپات برای ایجاد شبکههای غیرمتمرکز اینترنت استفاده میکنند.
- شبکههای موبایل: شبکههای غیرمتمرکز برای ارائه سرویس‌های تماس و داده.
- اینترنت اشیا (IoT): شبکههایی که دستگاههای IoT (مثل سنسورها) رو به هم متصل میکنند.
۲. انرژی
- شبکههای توزیع انرژی: مثلا پروژههایی مثل Power Ledger که به مردم اجازه میدهند انرژی اضافی تولیدشده توسط پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی خود را به دیگران بفروشند.
- شارژ خودروهای الکتریکی: شبکههای غیرمتمرکز برای شارژ خودروهای برقی که توسط افراد عادی مدیریت میشوند.
۳. ذخیرهسازی داده‌ها
- فضای ذخیرهسازی ابری: به طور مثال پروژههایی مثل فایل کوین (Filecoin ) یا Arweave، به کاربران اجازه میدهند تا فضای خالی هارد دیسک خود را به شبکه اجاره داده و کسب درآمد کنند.
- ذخیرهسازی غیرمتمرکز فایل: شبکههایی که به جای ذخیرهسازی فایل‌ها روی سرورهای متمرکز، آنها را روی دستگاههای کاربران ذخیره میکنند.
۴. حملونقل
- شارژ وسایل نقلیه الکتریکی: ایستگاه‌های شارژ غیرمتمرکز برای خودروها، دوچرخه‌ها و اسکوترهای برقی.
- اشتراکگذاری وسایل نقلیه: شبکههای غیرمتمرکز برای اشتراکگذاری خودرو، دوچرخه یا اسکوتر.
۵. کشاورزی و منابع طبیعی
- شبکههای آبیاری: سیستم‌های غیرمتمرکز برای مدیریت آب در مزارع.
- مدیریت منابع طبیعی: مثلا شبکههایی برای نظارت بر مصرف انرژی یا آب در مناطق مختلف.
۶. امنیت و نظارت
- دوربین‌های امنیتی: شبکههای غیرمتمرکز برای نظارت و امنیت که توسط افراد عادی مدیریت میشوند.
- سیستم‌های هشدار: شبکههایی برای اطلاع‌رسانی سریع در مورد حوادث یا بلایای طبیعی.
۷. سلامت و بهداشت
- دستگاههای پزشکی: شبکههایی که دستگاههای پزشکی (مثل دستگاههای نظارت بر قند خون یا فشار خون) را به هم متصل میکنند.
- تجهیزات اشتراکی: اشتراکگذاری دستگاههای پزشکی در مناطق محروم.
۸. سرورها و پردازش ابری
- شبکههای محاسباتی: پروژههایی مثل گولم (Golem) هستند که به کاربران امکان اجاره قدرت پردازشی اضافی کامپیوترهای شخصی به شبکه را میدهند.
- رندرینگ و پردازش داده‌ها: استفاده از منابع غیرمتمرکز برای کارهای سنگین محاسباتی.
۹. زیرساختهای شهری
- روشنایی عمومی: شبکههای غیرمتمرکز برای مدیریت چراغ‌های خیابانی.
- مدیریت پسماند: سیستم‌های غیرمتمرکز برای جمع‌آوری و بازیافت زباله.
۱۰. هنر و فرهنگ
- گالری‌های غیرمتمرکز: شبکههایی برای نمایش و فروش آثار هنری به صورت غیرمتمرکز.
- سیستم‌های اشتراکگذاری محتوا: مثلا شبکههایی برای اشتراکگذاری موسیقی، فیلم یا کتاب.
بهترین ارزهای حوزه دپین (DePIN) برای رصد و سرمایه‌گذاری
۱. هلیوم (HNT)
- شبکه غیرمتمرکز مخابراتی بر پایه بلاکچین سولانا
- کاربران با نصب هات اسپات و ایجاد پوشش اینترنت و شبکه تلفن همراه، پاداش دریافت میکنند.
۲. فایل کوین (FIL)
- شبکه غیرمتمرکز ذخیرهسازی داده‌ها
- کاربران فضای ذخیرهسازی اضافه خود را در اختیار شبکه قرار داده و پاداش می‌گیرند.
۳. رندر (RENDER)
- شبکه غیرمتمرکز پردازش گرافیکی (GPU Rendering)
- طراحان و توسعه‌دهندگان با اجاره توان پردازشی، محتوای ۳D، AR و VR ایجاد میکنند.
۴. گراف (GRT)
- موتور جستجوی غیرمتمرکز برای داده‌های بلاکچینی
- گراف خود را گوگل بلاکچین معرفی میکند و از طریق Subgraphs، داده‌های زنجیره‌ای را سازمان‌دهی میکند.
۵.هایومپر (HONEY)
- نقشه‌برداری غیرمتمرکز از طریق کاربران
- رانندگان با نصب دوربین مخصوص، داده‌های نقشه‌برداری را جمع‌آوری کرده و توکن دریافت میکنند.
مزایای دپین نسبت به زیرساختهای سنتی
۱. تمرکززدایی (Decentralization)
حذف کنترل مرکزی و کاهش وابستگی به شرکت‌های بزرگ
افزایش امنیت و مقاومت شبکه با توزیع مسئولیت بین کاربران
۲. مشوق‌های اقتصادی (Incentivization)
پاداش‌دهی به مشارکت‌کنندگان با استفاده از توکن‌های دیجیتال
ایجاد اقتصاد پایدار و خودمختار در شبکههای غیرمتمرکز
۳. شفافیت (Transparency)
ثبت تمامی تراکنش‌ها روی بلاکچین برای جلوگیری از تخلف و فساد
دسترسی برابر به اطلاعات برای همه کاربران
۴. بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها (Efficiency & Cost Reduction)
اتوماسیون فرآیندها با قراردادهای هوشمند و کاهش نیاز به واسطه‌ها
کاهش هزینه‌های اجرایی و مدیریتی در توسعه زیرساخت‌ها
۵. مقیاسپذیری و انعطاف‌پذیری (Scalability & Flexibility)
امکان گسترش شبکه با مشارکت بیشتر کاربران
افزایش ظرفیت شبکه بدون نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیم
چالش‌ها و موانع رشد دپین
- چالشهای قانونی: تطبیق با مقررات دولتی و مسائل مربوط به حریم خصوصی
- مقیاسپذیری: افزایش تعداد کاربران و مدیریت بهینه منابع
- امنیت: جلوگیری از حملات سایبری و سوءاستفاده از شبکه
- همکاری بین‌زنجیره‌ای: افزایش تعامل بین بلاکچین‌های مختلف برای بهبود قابلیت همکاری
- آموزش کاربران: جذب کاربران جدید و افزایش آگاهی درباره مدلهای غیرمتمرکز
سوالات متداول
دپین (DePIN) چیست و چه تفاوتی با مدلهای سنتی دارد؟
دپین (DePIN) یا شبکه زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز، مدلی است که از فناوری بلاکچین و توکن‌های دیجیتال برای مدیریت و توسعه زیرساختهای فیزیکی استفاده میکند. برخلاف مدلهای سنتی که شرکت‌های بزرگ کنترل کامل را در اختیار دارند، در DePIN افراد جامعه میتوانند در ایجاد، نگهداری و مدیریت زیرساخت‌ها مشارکت کرده و در ازای آن پاداش دریافت کنند.
بهترین پروژه های حوزه دپین کدامند؟
پروژههای موفق زیادی در حوزه DePIN فعالیت میکنند. هلیوم (Helium) یک شبکه غیرمتمرکز برای اینترنت اشیا (IoT) است که کاربران با نصب دستگاههای هاتاسپات، پوشش شبکه را گسترش داده و توکن HNT دریافت میکنند. فایل کوین (Filecoin) پلتفرمی برای ذخیرهسازی غیرمتمرکز است که کاربران میتوانند فضای ذخیرهسازی مازاد خود را در اختیار شبکه قرار داده و در ازای آن توکن FIL کسب کنند. لایوپیر (Livepeer) نیز یک شبکه پردازش ویدیو غیرمتمرکز است که کاربران با ارائه قدرت پردازشی، توکن LPT دریافت میکنند.
انواع دپین چیست؟
دپین (DePIN) به دو دسته کلی تقسیم میشود. شبکههای منابع فیزیکی (PRNs) که از سختافزار و منابع فیزیکی کاربران برای ارائه خدمات استفاده میکنند و نمونههایی مانند هلیوم و فایل کوین دارند. شبکههای منابع دیجیتال (DRNs) که بر استفاده از داده، قدرت پردازش و خدمات دیجیتال تمرکز دارند و پروژههایی مانند گولم و لایو پیپر را شامل میشوند.
کاربردهای دپین در چه صنایعی قابل استفاده است؟
دپین در صنایع مختلفی از جمله مخابرات، انرژی، ذخیرهسازی داده، حملونقل، پردازش ابری و سلامت کاربرد دارد. به طور مثال در حوزه مخابرات، شبکههایی مانند هلیوم با ارائه اینترنت غیرمتمرکز فعالیت میکنند. در بخش انرژی، پروژههایی مانند پاور لجر به کاربران اجازه میدهند تا انرژی خورشیدی اضافی خود را بفروشند. در صنعت ذخیرهسازی داده، فتیل کوین فضایی غیرمتمرکز برای ذخیره اطلاعات فراهم میکند. همچنین، در بخش پردازش ابری، پروژه گولم امکان اجاره توان پردازشی کاربران را برای کارهای پیچیده محاسباتی فراهم کرده است.
نحوه مشارکت در دپین چگونه است؟
افراد به روشهای مختلفی میتوانند در حوزه دپین مشارکت داشته باشند. با ارائه منابعی مانند نصب دستگاههای شبکه، اجاره فضای ذخیرهسازی یا ارائه توان پردازشی میتوان به رشد شبکه کمک کرد. همچنین کاربران میتوانند از طریق استیکینگ و تامین نقدینگی در پروژههای DePIN یا خرید و نگهداری ارزهای دیپن، نقش فعالی در این اکوسیستم داشته باشند.
مزایای دپین نسبت به زیرساختهای فیزیکی متمرکز چیست؟
مدل دپین چندین مزیت کلیدی دارد. تمرکززدایی باعث کاهش وابستگی به شرکت‌های بزرگ و افزایش امنیت شبکه میشود. شفافیت از طریق ثبت تمامی تراکنش‌ها روی بلاکچین، امکان بررسی و اعتبارسنجی داده‌ها را فراهم میکند. هزینه‌ها کاهش می‌یابد، زیرا فرآیندهای مدیریتی و واسطه‌ها حذف شده و بهره‌وری افزایش می‌یابد. علاوه بر این، کاربران میتوانند از طریق ارائه خدمات، توکن کسب کرده و درآمدزایی داشته باشند.
بهترین ارزهای حوزه دپین کدام‌اند؟
از بهترین ارزهای حوزه دپین از نظر ارزش بازار و پتانسیل رشد میتوان هلیوم (HNT)، رندر (RENDER)، فایل کوین (FIL)، تتا نتورک (THETA)، آیوتا (IOTA)، لایو پیپر (LPT) و بیت تورنت (BTT) را نام برد.
آینده دپین چگونه خواهد بود؟
دپین میتواند مدل زیرساختهای جهانی را متحول کرده و فرصتی برای توسعه شبکههایی بر پایه اشتراکگذاری منابع ایجاد کند. با پیشرفت فناوری بلاکچین و افزایش پذیرش عمومی، این حوزه میتواند جایگزین مدلهای سنتی شود و به یکی از بخشهای کلیدی اقتصاد غیرمتمرکز تبدیل گردد. با این حال، موفقیت DePIN به حل چالشهای امنیتی، قانونی و مقیاسپذیری آن بستگی دارد.