تاریخچه و پیدایش
همزمان با بلوغ زیرساخت مشتقات آنچین، Lighter در بستر اتریوم شکل گرفت؛ زمانی که نیاز به صرافیهایی با سرعت بالا، اما بدون ریسک نگهداری متمرکز دارایی، بیش از پیش احساس میشد.
این پروژه بهعنوان یک پروتکل معاملات پرپچوال غیرامانی (Non-custodial) توسعه یافت که در آن:
اجرای معاملات خارج از زنجیره انجام میشود
اما تسویه، مالکیت دارایی و خروج کاربران روی اتریوم تضمین میشود
هدف اصلی لایتر، ایجاد زیرساختی برای ساخت پلتفرمهای معاملاتی پیشرفته با قابلیت راستیآزمایی رمزنگاریشده بوده است، نه صرفا یک صرافی سریع. اضافه شدن نام توکن لایتر به Coinbase Asset Roadmap زیادی جلب کرد.
فناوری و ویژگیها
اجرای معاملات بهصورت Off-chain برای کاهش تاخیر
تایید وضعیت حسابها و معاملات با اثباتهای رمزنگاریشده
تسویه نهایی و لایه خروج بر بستر اتریوم
نگهداری دارایی کاربران در قراردادهای هوشمند غیرامانی
موتور تطبیق سفارش قابل راستیآزمایی (Verifiable Matching Engine)
امکان خروج مستقل کاربران بدون وابستگی به اپراتور
پشتیبانی از معاملهگران حرفهای و بازارسازها از طریق API
طراحی مبتنی بر zk-rollup تخصصی برای مشتقات
لایتر (Lighter) چیست؟
Lighter یک صرافی معاملات پرپچوال فیوچرز (Perpetual Futures) است که از مدل ترکیبی اجرای آفچین + تایید آنچین استفاده میکند. در این مدل، دارایی کاربران در قراردادهای هوشمند اتریوم باقی میماند و هیچ نهاد متمرکزی کنترل مستقیم بر وجوه ندارد. این پلتفرم برای کاربران خرد، معاملهگران حرفهای، بازارسازها و تامینکنندگان نقدینگی طراحی شده و از رابط کاربری معمولی و APIهای برنامهنویسی پشتیبانی میکند.
طرز کار صرافی لایتر (مدل معاملات پرپچوال)
فرآیند کلی معاملات در لایتر به این صورت است:
کاربر کیف پول خود را متصل کرده و دارایی را به قرارداد هوشمند اتریوم واریز میکند
سفارشها بهصورت امضاشده از طریق رابط کاربری یا API ارسال میشوند
تطبیق و اجرای سفارشها خارج از زنجیره انجام میشود
قوانین اجرای معاملات کاملاً قطعی و از پیش تعریفشده هستند
وضعیت جدید حسابها بهصورت دورهای با اثبات رمزنگاری روی اتریوم تأیید میشود
این ساختار باعث میشود سرعت بالا حفظ شود، در حالی که امنیت و شفافیت بلاکچین از بین نرود.
معماری هسته لایتر (Lighter Core)
ستون فنی این پروتکل، لایتر کور (Lighter Core) نام دارد و اجزای اصلی آن شامل موارد زیر است:
موتور اجرای آفچین برای تطبیق سفارشها
تولید اثباتهای رمزنگاری برای دستهای از تراکنشها
ثبت و تأیید وضعیت نهایی روی اتریوم
اتریوم بهعنوان لایه تسویه و خروج نهایی
مکانیزم خروج اضطراری (Escape Hatch)
اگر اجزای آفچین در بازه زمانی مشخص پاسخگو نباشند، کاربران میتوانند:
وضعیت حساب خود را از دادههای آنچین بازسازی کنند
مستقیما از قراردادهای اتریوم دارایی خود را برداشت کنند
مقایسه لایتر و هایپرلیکویید
بهطور کلی، هایپرلیکویید روی سرعت و نقدینگی تمرکز دارد، در حالی که لایتر اولویت را به خروج مستقل و امنیت اتریوم میدهد.
| ویژگی | لایتر | هایپرلیکویید |
|---|---|---|
| معماری | اجرای آفچین + تایید آنچین | بلاکچین اختصاصی |
| نگهداری دارایی | غیرحضانتی روی اتریوم | روی زنجیره Hyperliquid |
| لایه تسویه | اتریوم | زنجیره اختصاصی |
| خروج کاربران | مستقل و مبتنی بر اتریوم | وابسته به زنجیره |
| مشوقها | امتیازدهی | اکوسیستم توکن فعال |
امنیت لایتر
طراحی امنیتی لایتر شامل موارد زیر است:
نگهداری داراییها در قراردادهای هوشمند اتریوم
تایید تغییرات وضعیت با اثبات رمزنگاری
مسیرهای خروج مقاوم در برابر سانسور
عدم وابستگی به بریج یا متولی متمرکز
ریسکها و ملاحظات
معاملات پرپچوال ذاتاً پرریسک و همراه با اهرم هستند
ساختار پروتکل و مشوقها ممکن است تغییر کنند
استفاده حرفهای از API و بازارسازی برای همه کاربران مناسب نیست
پیچیدگی فنی بالا نیازمند درک دقیق ریسک است
فروش و خرید ارز LIT در صرافی ایرانی
خرید و فروش ارز LIT در صرافیهای خارجی، به دلیل محدودیتهای بینالمللی و تحریمها ممکن است با موانع اساسی از جمله احراز هویت مواجه شود. برای دور زدن این چالشها، انتخاب صرافیهای معتبر داخلی مانند صرافی راستین یک گزینه امن و راحت برای کاربران ایرانی است. در این صرافی، کاربران بدون نگرانی از مسدود شدن حسابهای خود میتوانند به خرید و فروش ارزهای دیجیتال از جمله ارز لایتر بپردازند.
صرافیهای معتبر داخلی با ارائه خدمات بدون کارمزد و نظارت داخلی، تجربهای امن و مطمئن را برای کاربران فراهم میکنند. البته هزینههای مرتبط با برداشت ریالی و کارمزد انتقال ارز دیجیتال در شبکه بلاکچین همچنان ممکن است وجود داشته باشد.
خرید ارز LIT در صرافی راستین
برای خرید ارز دیجیتال لایتر (LIT) در صرافی راستین، ابتدا باید مراحل ثبتنام و احراز هویت خود را تکمیل کنید. پس از تایید هویت و فعالسازی حساب کاربری، میتوانید با واریز مبلغ ریالی به کیف پول ریالی خود در این صرافی، فرآیند خرید ارز لایتر آغاز کنید.
در بخش "خرید سریع" صرافی راستین، تنها کافی است مقدار مورد نظر از توکن LIT را وارد کرده و پس از تایید نهایی، توکنهای خریداریشده به کیف پول داخلی شما در صرافی منتقل میشوند.
فروش ارز LIT در صرافی راستین
برای فروش ارزهای دیجیتال از جمله توکن LIT، اگر توکنهای خود را در یک کیف پول خارجی نگهداری میکنید، ابتدا باید آنها را به کیف پول داخلی خود در صرافی راستین انتقال دهید. سپس از طریق بخش "فروش سریع"، میتوانید این توکنها را به ریال تبدیل کنید.
در صورتی که توکنهای LIT در کیف پول داخلی صرافی نگهداری میشوند، بدون نیاز به انتقال، میتوانید مستقیما آنها را به فروش برسانید.
صرافی راستین امکان خرید و فروش ارز دیجیتال Lighter را بدون دریافت کارمزد معاملات فراهم میکند. اما در زمان برداشت ریالی یا انتقال ارز دیجیتال به کیف پول خارجی، هزینههای مرتبط با شبکه بلاکچین و سیستم بانکی اعمال میگردد.
جمعبندی
لایتر یک پروتکل برای معاملات پرپچوال غیرحضانتی است که اجرای سریع آفچین را با تسویه و خروج امن روی اتریوم ترکیب میکند. معماری آن بر شفافیت، اثباتپذیری و کنترل مستقیم کاربر بر دارایی تمرکز دارد. موفقیت این مدل به پذیرش کاربران حرفهای و عملکرد پایدار زیرساخت آن وابسته است.